"Weiser" jest filmem otajemnicy ipróbie dotarcia do prawdy. Otajemnicy życia iświata. Jest również filmem onaszej pamięci ijej ułomności. Otajemnicy dzieciństwa, które jest najbardziej magicznym, ale jednocześnie najbardziej bolesnym okresem życia, pełnym prawdziwych fascynacji izauroczeń. Realność codziennego dnia miesza się zmistyką, ze wspomnieniem, nie zawsze być może zgodnym zprawdą. Bo jak po latach określić co jest, lub co było prawdą, aco jedynie grą naszej umęczonej wyobraźni? Czy obsesyjnie powracający obraz dramatycznego wydarzenia, które miało miejsce trzydzieści lat temu, iktórego nie sposób wymazać zpamięci, istniał naprawdę, czy to tylko chora nasza wyobraźnia? Akcja filmu rozgrywa się wdwu, symultanicznie prowadzonych planach czasowych - wdalekiej przeszłości lat sześćdziesiątych iwspółcześnie. Weiser to film robiony zperspektywy końca lat dziewięćdziesiątych, końca stulecia. Zperspektywy lęków ipytań zjakimi wchodzimy wnowe tysiąclecie.
Jest rok 2000. Paweł Heller przyjeżdża po 11-letnim pobycie wHamburgu do Polski. Po raz kolejny rozpoczyna nowe życie. Wszystko zapowiada się wspaniale. Jest znim ukochana kobieta, ma pracę, która daje mu satysfakcję ipieniądze. Paweł to ceniony dźwiękowiec, specjalista od przywracania starym nagraniom muzycznym ich dawnej świetności.
Przydymione miasto na Dolnym Śląsku, znane ulice ipejzaże przywołują wspomnienia. Wracają obrazy sprzed 33 lat, gdy wupalne lato zpaczką przyjaciół bawił się na łąkach nieopodal torów kolejowych izrujnowanej fabryki. Ten dziwny czas utkwił wnim na całe życie. Jak się okaże później, nie tylko on przeżył to tak mocno. Także Szymek, Piotr iElka weszli wdorosłe lata zpiętnem, jakie odcisnęły na nich chwile spędzone zrudym, piegowatym Dawidem Weiserem.
Dawidek to outsider, "obcy", odrzucony przez grupę dzieciaków buszujących wśród osmolonych kamieniczek. Często spadają na niego pięści rozzłoszczonych rówieśników. Aż bierze go wobronę energiczna Elka. Iod tego dnia są już nierozłączni ? Dawidek iElka. To właśnie ona wprowadzi trzech chłopców do dziwnego świata małego żyda. Uchyli rąbka tajemnicy iuświadomi im, jak niezwykły jest Dawid. Bo tylko on zna sekretne zaklęcia, ma prawdziwy pistolet, potrafi wysadzić wpowietrze komin fabryczny, unosi się wpowietrzu. Nie może znim konkurować smak ulubionej czerwonej oranżady, ani zabawa wrytm wyliczanki omiodzie imleku.
Kulminacyjnym momentem wakacji miało być wysadzenie starego mostu nad śmierdzącą rzeczką pełną śniętych rybek. Iwtedy właśnie to się stało. Elka iDawidek weszli do tunelu pod mostem. Zniknęli. Potem nastąpił wielki wybuch. Nie było odpowiedzi na rozpaczliwe nawoływania chłopców. Elka odnalazła się po kilku dniach, ale nie pamiętała niczego. Po Dawidku ślad zaginął. Nie było nawet szczątków jego ciała. Chłopcy zostali poddani gruntownemu śledztwu. Nikt zdorosłych, ani oficerowie UB, ani policja, ani nawet ksiądz proboszcz - nie potrafili przeniknąć tajemnicy.
Wspomnienie oDawidku itamtym lecie coraz silniej atakuje Pawła. Jego nadrzędnym celem staje się wyjaśnienie tajemnicy, zrozumienie, co się tak naprawdę wydarzyło.Usiłuje poskładać elementy łamigłówki. Bezbarwna współczesność usuwa się wcień. Nie liczy się obecna miłość, praca. Spotyka się zSzymkiem, Piotrem, Elką. Ale każdy pamięta co innego. Nikt tak naprawdę nie wyzwolił się spod władzy małego Weisera. Powraca ciągle, nabierający wyrazistości obraz dwójki dzieci niknących wtunelu, który za chwilę rozbłyśnie ogniem...
Charakterystyka postaci:
Paweł - główny bohater. Występuje wprzeszłości jako dwunastoletni chłopiec iwspółcześnie jako czterdziestopięcioletni mężczyzna. Jego oczami oglądamy zdarzenia; rytm jego wspomnień iwspółczesnych poszukiwań organizuje narrację filmu. Iw dzieciństwie, iwspółcześnie nadwrażliwy na dźwięki introwertyk. Jako dziecko - zakochany wElce, zafascynowany Dawidem wkracza wich tajemniczy świat nie zadając sobie żadnych pytań. Po latach usiłuje dociec, co wtedy zdarzyło się naprawdę. Ale im więcej wie oprzeszłości, tym bardziej racjonalne wytłumaczenia nie satysfakcjonują go - na powrót zanurza się wmetafizyce, odrzucając swe współczesne życie jako miałkie ibez znaczenia.
Dawid - tajemnicza postać zdzieciństwa, Żyd zanurzony winnym świecie wartości niż przyziemne lata sześćdziesiąte wkomunistycznej Polsce. Charyzmatyczna postać fascynująca inne dzieci izdolna do wciągnięcia ich wświat swojej wyobraźni. Świadomy swej inności, umiejący ją wykorzystać dla opanowania wyobraźni kolegów. Naturalna zdolność kreowania dramatycznych efektów - to dlatego jego przyjaciele nie wierzą, że zginął wwybuchu; są przekonani, że jego odejście, to jeszcze jeden trick, że Dawid lada chwila powróci iwyjaśni istotę swego zniknięcia.
Elka - wdzieciństwie najbliższa powiernica Dawida. Współorganizatorka wszystkich niezwykłych zdarzeń. Dziewczynka energiczna izaradna, przyjmuje niezwykłość Dawida jako rzecz jak najbardziej naturalną. Zdaje się żyć wobu światach - wyimaginowanym irealnym - naraz, jakby stanowiły one nierozerwalna jedność. Ito ją odróżnia od Pawła, dla którego są to odrębne światy. Ginie wraz zDawidem wwybuchu, by po paru dniach odnaleźć się wtajemniczych okolicznościach. Niestety nic nie pamięta. Współcześnie - jak się zdaje - zupełnie inna osoba. Nie zainteresowana tajemnicami dzieciństwa, żyje teraźniejszością. Coś jednak każe Pawłowi inam wierzyć, że wie więcej niż mówi, że skrywa jakąś jej tylko znaną tajemnicę.
Szymek - przyjaciel Pawła zdzieciństwa. Fajtłapowaty grubas. Wdzieciństwie jakby nieco na uboczu wydarzeń, bardziej statysta niż uczestnik. Ajednak we współczesności żyje wyłącznie przeszłością, to on ijego śmierć wciągają Pawła na powrót worbitę minionych wydarzeń. Człowiek biedny, lekko nawiedzony iabsolutnie przekonany, że Dawid powrócił iznów jest znimi.
Piotr - kolejny uczestnik tajemnych zabaw. Dziś racjonalny lokalny biznesmen mieszkający na drugim krańcu Polski. Jak twierdzi - zapomniał owszystkim. Ale równocześnie dziwnie unika rozmowy oDawidzie.
Krytyka podkreślała precyzyjną konstrukcję iestetyczne wyrafinowanie "Weisera" (vide: muzyka izdjęcia). Zwracano też uwagę na jego wieloznaczność, otwierającą różne ścieżki interpretacji. Film Marczewskiego wrównej mierze daje się bowiem odczytać jako opowieść oprzyjaźni ilojalności, opoczuciu wspólnoty iwtajemniczenia, atakże otym "jak smakuje zakazany owoc ijak traci się niewinność". Reżyser zresztą celowo postawił na poezję iniedomówienie. Nie jest istotne, czy Paweł wyjaśni zagadkę żydowskiego kolegi zdzieciństwa. Ważne jest natomiast, że dotknie tajemnicy. Poczuje obecność rozpościerającej się poza granicą zmysłów krainy metafizyki. Kto wie, może Dawid czeka na niego właśnie tam?
